9/2014

Spis treści

Przemiany współczesnego świata. Charakterystyka, dynamika, kierunki i perspektywy

ARTYKUŁY – DYSKUSJE - ESEJE

Marek. J. Malinowski

Przemiany współczesnego świata. Charakterystyka, dynamika, kierunki i perspektywy (Różne opcje i alternatywy. Refleksje osobiste)

Ilona Balcerczyk

Zmiana paradygmatu, czyli Tocqueville’owskie spojrzenie na społeczeństwo amerykańskie

Anna Kronenberg

Polityka reprezentacji: związki ideologii, władzy i płci

Małgorzata Joanna Bielecka

Polityka rozwoju a rozwój obszarów wiejskich

Radosław Kamiński

Organizacja terytorialna państwa a zdolność jednostek samorządowych do wykonywania zadań publicznych. Błędy, wnioski, niezbędne korekty, potrzebne zmiany

Anna Liisa Westman

The Development of Finnish Welfare Society and Business Life

Karol Kierzkowski

Poszukiwanie nowych sposobów leczenia wobec zagrożeń cywilizacyjnych. O współczesnej wartości tradycyjnej medycyny chińskiej

Katarzyna Tłuczek

Ruch, taniec, symbolika ciała jako formy transgresji konstruktywnej „ku sobie”

Janusz Ostrowski

Komercjalizacja społecznych wartości demokracji

KONFERENCJE – DEBATY – WYWIADY

Aleksandra Kanclerz

Sprawozdanie z konferencji UŁ: JAK uczyć o Gender? Ścieżki kształcenia i specjalizacje

Zaproszenie na konferencję

Informacja o projekcie FLAME - Family Learning and Migrant Engagement

FRAGMENTY NAJLEPSZYCH PRAC MAGISTERSKICH NA KIERUNKU POLITOLOGIA AHE W ŁODZI

Marek Cwojdziński

Rada Żydowska i struktury społeczne getta warszawskiego wobec polityki okupanta

Jarosław Wnuk

Starzejące się społeczeństwo. Polityka Niemiec w przededniu kryzysu demograficznego

RECENZJE – OMÓWIENIA - STRESZCZENIA

Maria Engler

Susanne Schröter (red.), Geschlechtergerechtigkeit durch Demokratisierung? Transformationen und Restaurationen von Genderverhältnissen in der islamischen Welt

Katarzyna Tłuczek

Zuzanna Pędzich (red.), Psychoterapia tańcem i ruchem. Teoria i praktyka, Tom I.

Łukasz Zaorski Sikora

Edyta Pietrzak, Ku globalnemu społeczeństwu obywatelskiemu. Transgresje idei

Streszczenia

Marek. J. Malinowski

Przemiany współczesnego świata. Charakterystyka, dynamika, kierunki i perspektywy (Różne opcje i alternatywy. Refleksje osobiste)

Słowa kluczowe: przemiany, alternatywy, współczesny świat;

Przewodnim przesłaniem Rocznika Filozoficzno-Społecznego Civitas Hominibus z 2014 roku są wielostronne i wielopłaszczyznowe przemiany współczesnego świata, obejmujące wszystkie sfery, w których przejawia się obecna cywilizacja ludzka. Przemiany te mają swoje charakterystyczne cechy jakościowe i ilościowe, dynamikę rozwoju, określone kierunki ewolucji i perspektywy dalszego kształtowania się w drugiej i następnych dekadach XXI wieku. Stanowią one przedmiot podejmowanych w różnych dyscyplinach nauki w skali międzynarodowej rozległych badań i stałej obserwacji, analizy i wartościowania przez ekspertów i specjalistów w zakresie nauki o stosunkach międzynarodowych i innych gałęzi naukowego poznania otaczającej nas rzeczywistości, a także polityków, dziennikarzy i przedstawicieli różnych organizacji społecznych.

Ilona Balcerczyk

Zmiana paradygmatu, czyli Tocqueville’owskie spojrzenie na społeczeństwo amerykańskie

Słowa kluczowe: wolność, równość, społeczeństwo obywatelskie, demokracja, Tocqueville.

Autorka przybliża Tocqueville’owskie spojrzenie na społeczeństwo obywatelskie XIX-Stanów Zjednoczonych. Alexis de Tocqueville zmienia paradygmat, zaczyna od podróżowania po różnych stanach i rozmów z obywatelami Ameryki, by na podstawie własnych obserwacji i po wysłuchaniu różnych opinii Amerykanów, nakreślić swój obraz demokracji w Ameryce.

W artykule autorka opisuje dwa filary, na których opiera się społeczeństwo obywatelskie, filar natury aksjologicznej oraz filar związany z regulacjami prawno – administracyjnymi. Przedstawia także obraz obywatela – osoby aktywnie budującej społeczeństwo obywatelskie w Stanach Zjednoczonych.

Anna Kronenberg

Polityka reprezentacji: związki ideologii, władzy i płci

Słowa kluczowe: polityka reprezentacji gender, religia, rasizm, seksizm, władza

Celem artykułu jest przybliżenie związków, jakie zachodzą pomiędzy ideologią, władzą i płcią. Badania nad nimi prowadzone są w ramach gender studies, a szczególnie tzw. polityki reprezentacji. W artykule omawiam wpływ ideologii patriarchalnej i kolonialnej oraz religii na reprezentacje kobiet w kulturze, także kobiet o innym kolorze skóry niż biały. Na przykładach różnych typów reprezentacji kobiet w kulturze popularnej (w literaturze, na pocztówkach, plakatach i widowiskach) ukazuję także, jakie miały one konsekwencje historyczne, społeczne i polityczne dla życia rzeczywistych kobiet. Reprezentowanie jest bowiem zawsze aktem politycznym, wyrazem władzy. A bycie reprezentowaną – przejawem dyskryminacji. Dlatego konsekwencją tego, że kobiety przez wieki reprezentowane były przez mężczyzn, było odmawianie nam praw obywatelskich.

Małgorzata Joanna Bielecka

Polityka rozwoju a rozwój obszarów wiejskich

Słowa kluczowe: rozwój obszarów wiejskich, rozwój lokalny, rozwój przedsiębiorczości na wsi, polityka regionalna, zrównoważony rozwój.

W artykule przybliżono wybrane aspekty problematyki rozwoju obszarów wiejskich w Polsce. Przedstawiono w szczególności istotę i wagę ich dalszego harmonijnego i zrównoważonego rozwoju dla poprawy jakości życia mieszkańców. Wskazano również wpływ wyzwań globalnych jako determinantę oddziaływującą na zmianę sytuacji społeczno-gospodarczej obszarów wiejskich. Uwzględniono szanse i perspektywy rozwijania lokalnej przedsiębiorczości jako swoistego panaceum, które wspomaga tworzenie nowych miejsc pracy o pozarolniczym charakterze gospodarczym. Regiony położone na obszarach wiejskich, by sprostać wyzwaniom współczesnej gospodarki globalnej (konkurencyjnej) powinny się charakteryzować wielofunkcyjnością i mniejszym poziomem udziału gospodarstw o typowo rolniczej działalności. Drugi aspekt analizowanej problematyki dotyczy udziału demokracji w życiu społecznym, jako ważnego elementu, wpływającego na postęp przemian w życiu mieszkańców obszarów wiejskich.

Radosław Kamiński

Organizacja terytorialna państwa a zdolność jednostek samorządowych do wykonywania zadań publicznych. Błędy, wnioski, niezbędne korekty, potrzebne zmiany

Słowa kluczowe: samorząd terytorialny, decentralizacja, podział terytorialny państwa,

reforma administracyjna.

Samorząd terytorialny – powoływany do samodzielnego wykonywania administracji i wyposażony jest w materialne środki umożliwiające realizację nałożonych nań zadań – stanowi immanentny element demokratycznego państwa. Główną wartością samorządu, obok wolności stanowiącej fundament podmiotowości obywatelskiej – jest demokracja. Samorządy sprzyjają rozwojowi godności, reprezentatywności i efektywności. Proces decentralizacji w Polsce obejmuje głównie sferę administracji państwa i oparty została na instytucji samorządu, który – aby mógł właściwie funkcjonować – musiał zostać wyposażony w konieczne i niezbędne atrybuty. Artykuł przedstawia wybrane problemy administracji samorządowej w kontekście ustroju terytorialnego państwa oraz wskazuje na możliwe (lub konieczne) zmiany, jakie – zdaniem autora – powinny stać się (i w praktyce są) przedmiotem dyskusji pomiędzy samorządem a administracją rządową.

Anna Liisa Westman

Rozwój fińskiego społeczeństwa dobrobytu i życia gospodarczego

Słowa kluczowe: społeczeństwo dobrobytu, woja, gospodarka, rozwój.

Artykuł przedstawia rozwoju fińskiego społeczeństwa dobrobytu i życia gospodarczego w latach 1880–1940. Główną ideą jest ukazanie rozwoju Finlandii i przeobrażenia ze społeczeństwa rolniczego w społeczeństwo przemysłowe. Teoretycznym punktem wyjścia jest rozwój społeczno-historyczny i gospodarczy państwa. Finlandia była częścią Królestwa Szwecji (1150–1809) i Imperium Rosyjskiego (1809–1917), uzyskała niepodległość w 1917 roku. Industrializacja kraju rozpoczęła się w jednak wcześniej, już w połowie XIX wieku. Infrastruktura przemysłowa w tym czasie rozwijała się szybko, głównie przemysł drzewny, przetwórstwo i przemysł włókienniczy, metalurgiczny. Wzrostowi przemysłowemu sprzyjał także rozwój samorządu terytorialnego i administracji państwowej.

Karol Kierzkowski

Poszukiwanie nowych sposobów leczenia wobec zagrożeń cywilizacyjnych. O współczesnej wartości tradycyjnej medycyny chińskiej

Słowa kluczowe: leczenie, choroba, filozofia medycyny, medycyna chińska, zagrożenia cywilizacyjne.

Niniejszy artykuł powstał w związku ze wzrostem zainteresowania we współczesnym świecie tradycyjną medycyną chińską. Obejmuje ona między innymi: akupunkturę, medytację, ćwiczenia zdrowotne, dietę, ziołolecznictwo, masaż, astrologię oraz geomancję. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca, aby ograniczać leczenie farmakologiczne, a także chirurgiczne na rzecz stosowania metod naturalnych. Znajdują one zastosowanie w tradycyjnej medycynie chińskiej, gdyż są mniej inwazyjne i szkodliwe. Fundamentem tradycyjnej medycyny chińskiej jest system myśli taoistycznej oraz konfucjańskiej oparty na filozofii jin-jang, koncepcji życiowej qi, a także pięciu elementów i faz przemian. Polega on na nierozerwalnym połączeniu ciała i umysłu, czynności mentalnych i fizycznych oraz emocji wewnętrznych i środowiska zewnętrznego. Medycyna chińska z racji nieznajomości jej idei, metod i filozofii sztuki uzdrawiania wzbudza kontrowersje i opór środowiska medycznego. Niechęć do medycyny orientalnej może dziwić, ponieważ głównym jej wyróżnikiem jest sposób traktowania człowieka jako psychofizycznej harmonijnej całości.

Katarzyna Tłuczek

Ruch, taniec, symbolika ciała jako formy transgresji konstruktywnej „ku sobie”

Słowa kluczowe: transgresja, ruch, taniec, symbolika ciała, emocje.

Drogą do samorozwoju, autokreacji poprzez zmianę postaw i zachowań w stosunku do siebie i świata może stać się praca z ciałem. Nasze doświadczenia ruchowe pozwalają wydobyć na światło dzienne zagubione emocje, a tym samym zwiększyć wiedzę na temat samego siebie. Im bardziej wszechstronne jest postrzeganie naszego ciała, tym więcej pojawia się możliwości rozwoju. Ruch, praca z ciałem pozwala człowiekowi na działania transgresyjne czyli przekraczanie własnych granic w celu rozwoju osobistego. W powyższym opracowaniu zostaną zaprezentowane metody pracy z ciałem, które są wykorzystywane zarówno w terapii jaki i warsztatach rozwojowych. Ukierunkowane są one na wywoływanie zmian zarówno na poziomie ciała jak i psychiki.

Janusz Ostrowski

Komercjalizacja społecznych wartości demokracji

Słowa kluczowe: demokracja, globalizacja, społeczeństwo, wolny rynek, kapitalizm.

Niniejszy artykuł to próba zasygnalizowania zjawiska wyhamowania i ograniczania globalnej demokratyzacji świata nazwanej przez profesora Samuela P. Huntingtona: falami demokratyzacji. Autor zauważa, iż Demokratyzacja zatrzymała się na III jej fali, gdzieś na skrajach wschodnich granic Europy, Południa Afryki i części Azji. Wypierana jest przez systemy o ograniczonych demokracjach, których potencjał gospodarczy jest duży ale wartości demokratycznego współżycia znikome.

W zglobalizowanym świecie gro państw jako międzynarodowi gracze adoptuje swoje systemy polityczne do zasad wolnorynkowych, jednak otwartość ta nie przedkłada się na reformę wewnątrzpaństwowych struktur politycznych i społecznych, do w pełni demokratycznych. Zasady budowania kapitalistycznej gospodarki na bazie państw demokratycznych, szeroko stosowane w okresie wczesnej transformacji uległy przeobrażeniu w kierunku umacniania państwowości o ograniczonych demokracjach. Wchłaniają one minimalistyczną wartość demokracji, którą jest: wolny wybór, nie sprostając jednocześnie drugiej jej minimalistycznej odsłonie: uczciwości wyboru.