16/2021
Pobierz:
Spis treści - streszcznie:
Civitas Hominibus nr XVI
ARTYKUŁY - DYSKUSJE - ESEJE
Robert Krzemień
Między wolnością wyboru a przymusem ekonomicznym – system emerytalny wobec wyzwań narastającego obciążenia demograficznego
Zachodzące w Polsce od początku lat 90. XX w. zmiany demograficzne, związane m.in. z wydłużaniem się średniej długości trwania życia i jednoczesnym spadkiem dzietności, prowadzą do gwałtownego wzrostu wskaźnika obciążenia demograficznego. Uwidoczniły one proces coraz szybszego starzenia się społeczeństwa, zjawiska będącego poważnym problemem nie tylko stricte demograficznym, ale i społeczno-ekonomicznym, prowadzącego do stałego zwiększenia wydatków publicznych i zmian zasad funkcjonowania systemów emerytalnych, zwłaszcza obniżania wysokości świadczeń i podnoszenia wieku emerytalnego. Wzrost odsetka osób starszych w populacji winien skłaniać zatem do podjęcia działań zaradczych, mających na celu zniwelowanie choćby części tych negatywnych skutków. W artykule wskazano zatem na istotne powiązania przemian demograficznych z pogarszającą się sytuacją systemu emerytalnego oraz podkreślono, iż jego reformy, nie zawsze znajdujące szerokie poparcie społeczne, stają się warunkiem realizacji jednej z ważniejszych zasad zrównoważonego rozwoju społeczno-ekonomicznego, czyli sprawiedliwości międzypokoleniowej. Głównym celem artykułu jest wskazanie najważniejszych oddziaływań kryzysu demograficznego na zmiany sytuacji społeczno-ekonomicznej kraju, na przykładzie systemu emerytalnego oraz przedstawienie wybranych rozwiązań w celu lepszego przystosowania się do nowego porządku demograficznego. Uwagę skoncentrowano na konieczności zwiększania aktywności zawodowej ludności w wieku senioralnym, której potencjał jest wykorzystywany w niewystarczającym stopniu. Ze względu na złożoność i obszerność problemu, artykuł obejmuje jedynie pewien zarys poruszanych tu kwestii.
Słowa kluczowe: aktywność zawodowa, demografia, polityka społeczna, rynek pracy, starzenie się społeczeństwa, wiek emerytalny, zmiany demograficzne
Jolanta Skubisz
Suwerenność w ujęciu pedagogicznym. Refleksyjna problematyzacja
Dyskurs pedagogiczny o suwerenności pedagogicznej w sensie problemowym de facto — nie istnieje, a w zdecydowanej mierze opiera się na intuicyjno-cząstkowej reintegracji oraz reinterpretacji wiedzy konstatowanej w ramach różnych dyscyplin naukowych w szczególności: filozofii, historii, psychologii, socjologii, nauki o polityce i prawa. Dotyczy to definiowania i badania różnego rodzaju przedmiotów zainteresowania także i samej pedagogiki, tj. m.in. tożsamości, autorytetu, autonomii, indywidualizmu, rozumu, wiedzy różnego rodzaju (w tym i wiedzy wirtualnej), odpowiedzialności, bezpieczeństwa oraz przede wszystkim cechy władzy w zakresie jej suwerenności. W tak reorganizowanej — reintegrowanej i reinterpretowanej — optyce przedmiotu zainteresowania suwerennością przez pedagogikę, a więc wiedzą na temat teoretycznej i praktycznej suwerenności pedagogicznej, jak się wydaje, należy dopiero poszukiwać tego, co Dietrich Benner określa mianem „podstawowej struktury myślenia i działania pedagogicznego” oraz swoistości interdyscyplinarnego statusu samego pytania o kwestię pedagogicznego proprium suwerenności w ogóle. Niniejsza publikacja jest zatem próbą poszukiwania konceptualizacji wiedzy na temat abstrakcyjnej idei suwerenności pedagogicznej, która przecież realnie istnieje.
Słowa kluczowe: suwerenność, władza pedagogiczna, autorytet, suweren
Katarzyna Brochocka
Muzetyka – drgająca fala wolności między utopią a katastrofą
Autorka przedstawia fakty kulturowe w rozwoju muzyki współczesnej oraz udział sztucznej inteligencji w tworzeniu, współtworzeniu i wykonywaniu muzyki. Brochocka dostrzega paralelę między szybko narastającą dysproporcją wiedzy i umiejętności przechylającą się w stronę komputerów i elektroniki.
Ludzie w cieniu wizji i przyjemności zdają się coraz bardziej zapominać o trudach zdobywania wiedzy. Artykuł przypomina problemy techniczne i filozoficzne, zalety i zagrożenia związane z obecnym stanem teorii i praktyki muzycznej.
Kraina Muzetyki to fantastyczne narzędzie do wizualizacji i zagłębiania się w zawiły świat dźwięków słyszanych w danej chwili lub uchwyconych do późniejszego doświadczenia.
Słowa kluczowe: sztuczna inteligencja, etyka, muzyka, akustyka, elektronika, rywalizacja
Gabriela Kucharska
Wolność polityczna niepodległej Ukrainy w kontekście starań Polaków mieszkających we Lwowie o odzyskanie kościoła św. Marii Magdaleny
Publikacja jest analizą przypadku kościoła św. Marii Magdaleny we Lwowie i starań parafian o odzyskanie świątyni dla parafii i wiernych, w kontekście rzeczywistości miasta pogranicza, jakim był i jest wielonarodowy Lwów. W oparciu o informacje uzyskane w czasie rozmów
z Konsul Generalną RP we Lwowie, Kurią Metropolitalną we Lwowie, proboszczem parafii
św. Marii Magdaleny, naczelniczką Wydziału Kultury Miasta Lwowa, naczelniczą Wydziału Ochrony Środowiska Historycznego Miasta Lwowa, dyrektorami Lwowskiej Sali Muzyki Organowej i Kameralnej we Lwowie, dyrektorką polskiej Szkoły im. św. Marii Magdaleny we Lwowie i parafianką parafii św. Marii Magdaleny, jak również o ukraińskie akty prawne oraz artykuły w ukraińskiej i polskiej prasie, opisano kolejne etapy sporu o odzyskanie kościoła, jego upolitycznienie, a także wyszczególniono polityków i aktorów związanych ze sporem. Podjęto również próbę odpowiedzi na pytanie, czy trzydzieści lat niepodległości Ukrainy spowodowało rozszerzenie, czy ograniczenie rzeczywistej wolności politycznej tego kraju, ze szczególnym naciskiem na kwestię, czy kraj ten stał się wolny od wpływów poradzieckich oraz czy jest wolny w stopniu, jaki umożliwia egzekwowanie własnego prawa.
Słowa kluczowe: polityka historyczna, stosunki polsko-ukraińskie, Lwów, Ukraina, kościół katolicki św. Marii Magdaleny we Lwowie
Andrzej Grabowski
Wykorzystanie technologii do realizacji wybranych praw człowieka poprzez Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ
Celem artykułu jest przybliżenie koncepcji Celów Zrównoważonego Rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych, a także udowodnienie, że Cele Zrównoważonego Rozwoju wynikają z praw człowieka i stanowią ramy dla ich realizacji. Omówione jest również jak wybrane dwa prawa człowieka - prawo do pracy oraz prawo do jedzenia - są realizowane poprzez Cele Zrównoważonego Rozwoju. Wyjaśnione jest też czemu społeczeństwu powinno zależeć, aby coraz większy odsetek populacji żył w dobrobycie i jak wiąże się to z podażą i popytem na rynku innowacji i technologii. Przedstawione są możliwości realizacji wybranych dwóch praw człowieka z wykorzystaniem technologii i innowacji. Przedstawiono również jakie rozwiązania obecnie są dostępne, a jakie ludzkość powinna wytworzyć, by spełnić postawione sobie cele.
Słowa kluczowe: zrównoważony rozwój, prawa człowieka, technologia.
Joanna Połatyńska
Prawa człowieka i SARS-CoV-2 – uwagi o „niebezpieczeństwie publicznym zagrażającym życiu narodu”
Przedmiotem artykułu są zagadnienia związane z derogacją międzynarodowych zobowiązań państw płynących z międzynarodowej ochrony praw człowieka. Mimo iż klauzule derogacyjne znajdują się w treści wielu traktatów chroniących praw człowieka, ich stosowanie jest postrzegane w kategoriach wyjątku, co pociąga za sobą rygorystyczną ocenę ich legalności. Powszechnie przyjmuje się, że derogacja zobowiązań prawnoczłowieczych jest dopuszczalna tylko w wyjątkowych sytuacjach, określanych zazwyczaj jako „wojna lub inne niebezpieczeństwo publiczne zagrażające życiu narodu. Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, czy pandemia COVID-19 może być uznana za taką okoliczność, a co za tym idzie, stanowić uzasadnienie dla środków podejmowanych przez państwa w celu zwalczania koronawirusa.
Słowa kluczowe: prawa człowieka, Europejska Konwencja Praw Człowieka, niebezpieczeństwo publiczne, derogacja praw człowieka, SARS-CoV-2, zagrożenie życia narodu
Bartłomiej Gerałt
Zmiany prawne w USA w górnictwie kosmicznym
W grudniu 2020 r. NASA (Narodowa Agencja Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej) ogłosiła umowę z prywatną firmą na dostawę materiału księżycowego na Ziemię, pierwszą i jak dotąd jedyną tego typu umowę. Kwota, jaka zostanie zapłacona za usługi firmy Lunar Outpost została ustalona na 1 dolara. Chociaż układ ten może wydawać się chwytem reklamowym, mającym na celu przyciągnięcie uwagi międzynarodowych mediów, skłania on do dyskusji prawnej na temat faktycznego stopnia swobody użytkowania przestrzeni kosmicznej. Niniejszy artykuł koncentruje się na opisie polityki i ustawodawstwa USA w zakresie wykorzystania zasobów naturalnych przestrzeni kosmicznej oraz porównaniu jej z międzynarodowymi ramami prawnymi działań w przestrzeni kosmicznej.
Słowa kluczowe: górnictwo kosmiczne, traktat o przestrzeni kosmicznej, przemysł kosmiczny, zawłaszczenie
Magdalena Wojtas
Zrozumieć przestrzeń – zrównoważone postpandemiczne przestrzenie biurowe jako nowy kierunek rozwoju organizacji
Spędzamy średnio 90% naszego czasu w pomieszczeniach zamkniętych. Od jakości powietrza, którym oddychamy, po materiały użyte wewnątrz - budynki, w których pracujemy, mieszkamy i odpoczywamy, mają ogromny wpływ na nasze zdrowie i samopoczucie. Przestrzenie w jakich przebywamy odgrywają kluczową rolę w zapobieganiu rozprzestrzeniania się chorób. Zrównoważone budynki chronią zasoby naturalne, stawiają na dobrą wentylację i są wysoce energooszczędne. Zmniejszają ilość odpadów i zanieczyszczenie powietrza oraz są budowane z nietoksycznych, zrównoważonych materiałów. W niniejszym artykule przedstawiono trendy związane ze zrównoważonym budownictwem w kontekście kreowania przestrzeni biurowych w kierunku zdrowych, bezpiecznych i elastycznych miejsc pracy w czasach pandemicznych oraz postpandemicznych.
Słowa kluczowe: budownictwo ekologiczne, COVID-19, zrównoważony rozwój, dobrostan
RECENZJE
Oktawia Ewa Braniewicz
Kamil Janicki, Pańszczyzna. Prawdziwa historia polskiego niewolnictwa – recenzja
Łukasz Zaorski-Sikora
Michał Roch Kaczmarczyk, Aporia wolności. Krytyka teorii społecznej – recenzja
PRACE STUDENCKIE
Weronika Miłkowska
Praktyki dyskryminacyjne wobec kobiet w organizacjach biznesowych
Ewelina Pietrzak
Pielęgnowanie zachowań organizacyjnych w firmach wielokulturowych
Artykuł dotyczy problematyki wielokulturowości w obecnie działających firmach. Prowadzone przez autorkę badania miały na celu zbadanie różnych sposobów radzenia sobie z odmiennymi kulturowo zespołami w organizacjach.
Słowa kluczowe: wielokulturowość, różnorodność, organizacja
Agata Pisera
Problematyka zarządzania zasobami ludzkimi w przedsiębiorstwach zróżnicowanych kulturowo
Kamil Wnók
Zarządzanie różnorodnością w strukturach instytucji Unii Europejskiej
Damian Walisiak
Zarządzanie w procesach globalizacyjnych na przykładzie Chin
Emilia Zalewska
Ryzyka globalizacyjne we współczesnym świecie i ich wpływ na przedsiębiorstwa globalne